Op een zomerse avond met een fles wijn onder de wieken, kan je hier in alle rust uitkijken over de stad.

Altijd al willen weten wat een steenbonkelaar is en hoe een meelzolder eruit ziet? Dan moet je op zondag 28 april een bezoekje brengen aan de Witte Molen. Op de jaarlijkse Molendag leer je alles over het kroonjuweel van de pre-industriële ondernemer.

Op een winterse avond met heldere hemel is de Witte Molen een baken in de buurt. De lichten branden terwijl molenaar Marc De Rudder zich al even voorbereidt op de tweewekelijkse bezoekzondag. “Winter en zomer zetten we om de andere zondag de deuren van de molen open. Die opendeurdagen trekken geen massa volk, maar dat hoeft ook niet. We zitten hier tenslotte in een machine, in een soort wekker met radars. En we moeten zien dat er niemand tussendraait", grapt Marc, één van de drie molenaars.

Die aanhoudende interesse in ons industrieel verleden hoeft niet te verwonderen. “Molenaars hebben het onderspit moeten delven toen de industriële revolutie zich op gang trok, maar ze zijn lange tijd verantwoordelijk geweest voor de economische welvaart in onze streken. Ze waren de ondernemers van het dorp, maar altijd hing er een zweem van mysterie rond hen. Er liep altijd wel een zwarte kat rond, om muizen te vangen, en ze hadden een geschrift dat zelfs de meest doorwinterde apotheker niet kon ontcijferen. Plus, ze werden niet weinig verdacht van gesjoemel. Ze hadden scheprecht, maar lieten al te vaak wat extra graan in hun mouw glijden”, weet Marc.

Ondertussen is die kat vervangen door een paar muizenvallen. Want hoewel de achthoekige Witte Molen geen economisch nut meer heeft, wordt er wel nog graan gemalen. En dus is regelmatig onderhoud een must. “Elke zondag smeren we de molenas en zien we toe op kleine herstellingen. Zo’n molen is een ingenieus stukje technisch vernuft. Daarom moet je ook een cursus volgen, wil je molenaar worden. Om een voorbeeld te geven: als je de wieken op de verkeerde manier stillegt, kunnen ze afkraken. Zo’n draaiende molen, met wieken die tot 25 meter hoog komen, betekent een geweldige inertie. Als je de wieken te bruusk laten stoppen, is de kans groot dat ze op de grond belanden."

Net zoals dat gebeurde in 1983, toen een zware najaarsstorm de molen op hol deed slaan en de wieken werden afgeworpen. Ondertussen is de molen gerestaureerd. “Jammer dat zo’n mooie uitvinding niet heeft kunnen concurreren met de industriële revolutie. Molenaars hebben wel geprobeerd. Zo werd de Witte Molen in 1936 ‘verdekkerd’. De wieken kregen metalen omhulsels, om meer wind te vangen. Het principe van windmolens is trouwens vandaag nog altijd hetzelfde: je haalt energie uit wind, en wind toont zich niet alle dagen even sterk. Die onvoorspelbaarheid geeft de windmolen zijn eigenheid.”

Hoewel de molen bijna niet meer gebruikt wordt, blijft het wel een herkenbaar punt in de stad. “Als ik op mijn dak ga staan, zie ik net het puntje van de bovenste wiek. Ik ben hier graag. Als het sneeuwt en de wind door de kieren waait, of op een zomerse avond met een fles wijn onder de wieken. Je kan hier in alle rust uitkijken over de stad.”

Bezoek de Witte Molen tijdens de jaarlijkse Molendag op zondag 28 april! De molen is open voor bezoekers van 10 tot 17 uur.