Bevrijding

Op 8 september 1944, tegen valavond, is het grootste deel van de Britse 4th Armoured Brigade ten zuiden van Dendermonde gelegerd. Deze brigade, onder meer uitgerust met 32 ton zware Shermantanks, met lichtere Stuarttanks (15 ton) en gepantserde verkenningswagens (scout cars), maakt deel uit van de 7th Armoured Division, die Gent en omstreken moet bevrijden. Zij heeft de opdracht om het gebied ten westen van de Schelde en ten noorden van de Durme te ‘zuiveren’. De 11th Hussars voeren geregeld patrouilles uit in het Waasland. Zij stellen vast dat de streek vanuit het westen en het noorden overspoeld wordt door Duitsers. Nog dezelfde avond trekken de Royal Scots Greys en de C-Company van het 2nd King’s Royal Rifle Corps (KRRC) naar Lokeren om er de Inniskilling Dragoon Guards af te lossen.

De rest van de 4th Armoured Brigade, met het 44th Royal Tanks Regiment (RTR) en de B-Company van het 2nd King’s Royal Rifle Corps (KRCC), krijgt ʼs anderendaags, op zaterdag 9 september 1944, het bevel om naar Sint-Niklaas op te rukken. Bij het ochtendgloren rijden de tanks één voor één over de – eigenlijk te zwakke – houten Scheldebrug te Dendermonde. De uitgestuurde verkenners komen terug met de melding dat de vijand Sint-Niklaas verlaten heeft. Omstreeks 11 u wordt het Britse tankregiment uitbundig begroet in Hamme. Een half uur later arriveren de eerste scout cars en Stuarts via Tereken, de Knaptand- en Kokkelbeekstraat op de Grote Markt van Sint-Niklaas. Shermans, beladen met kinderen en volwassenen, volgen kort daarna.

De Britten worden overdonderd door een enthousiaste menigte, die weldra de Markt herschept in a ‘scene of wild and delirious rejoicing’, zoals één van de bevrijders het later formuleert. Rond het middaguur marcheren de infanteristen van het 1/7th Queen’s Royal Regiment, onder het bevel van luitenant-kolonel W.D. Griffiths, triomfantelijk de stad binnen. Als hoogste officier wordt Griffiths in het stadhuis ontvangen door burgemeester Hendrik Heyman, die na vijf jaar zijn ambt weer heeft opgenomen. Heyman nodigt Griffiths uit voor een officiële lunch met het college van burgemeester en schepenen. Griffiths en luitenant-kolonel G.C.Hopkinson, aanvoerder van het 44th Royal Tanks Regiment, signeren het Gulden Boek van de stad.

De twee volgende uren verbroederen de Britse soldaten met de Sint-Niklazenaars en Waaslanders. Ze worden overladen met bloemen, fruit en… kussen. Tijdens de lunch, rond 14 u, verneemt Griffiths dat Duitse tanks, halftracks en infanteriegroepen de stad naderen vanuit noordelijke en noordoostelijke richting. De Britse pantsers kunnen hen niet afweren zonder bijkomende hulp. Griffiths geeft instructies om de verdedigingsgordel rond de binnenstad te versterken. Aan burgemeester Heyman vraagt hij de Grote Markt en belendende straten te doen ontruimen. Belgische en geallieerde vlaggen en linten en allerlei feestelijke versieringen moeten van gevels en ramen verwijderd worden.

In de Klapperbeekstraat, de Bellestraat en aan het viaduct worden Duitse gevechtswagens uitgeschakeld. De korte, maar hevige strijd heeft een kalmerend effect op de massa. Tegen de late namiddag is de vijand overwonnen of verdreven. De Britse troepen kunnen een rustige nacht ingaan.

Wil je meer weten over de woelige dagen voor en na de bevrijding van onze stad, lees dan zeker de longread, als download beschikbaar op deze pagina.

Hieronder vind je alvast een fotogalerij waar je door heel wat oude beelden kan navigeren.